Диалектология

Kraków: FALL, 2013. — 272 s. (Prace Instytutu Języka Polskiego, Nr 140). В монографии автор анализирует процессы адаптации польских заимствований в белорусских диалектах в Гродненской области в историческом плане, а также лексику, связанную с метеорологией: погода, виды осадков, различные атмосферные явления. Автор также затрагивает вопросы методологии в области этимологии и...

Пад рэд. Р.І. Аванесава, К.К. Атраховіча (К. Крапівы), Ю.Ф. Мацкевіч.— Мінск: Навука і тэхніка, 1968. — 320 с. — (АН БССР, Ін-т мовазнаўства імя Я. Коласа). У кнізе аналізуюцца шматлікія пучкі ізаглос, складзеныя на аснове "Дыялекталагічнага атласа беларускай мовы", асвятляюцца пытанні паходжання і развіцця асноўных з'яў фаналагічнай сістэмы, граматычнай структуры і лексікі...

Мінск: Навука і тэхніка, 1969. — 112 с. У гэтай рабоце грунтоўна распрацоўваецца пытанне групоўкі беларускіх гаворак, выдзяляюцца асноўныя дыялекты і групы гаворак у межах гэтых дыялектаў і даецца поўная характарыстыка іх адрозненняў на розных узроўнях іх структуры, апісваецца занальны падзел беларускіх народных гаворак.

Вучэбны дапаможнік для філалагічных факультэтаў універсітетаў і педінстытутаў. — Мінск: Навука і тэхніка, 1964. — 415 с. У гэтым выданні асноўная ўвага аддаецца апісанню структуры беларускай дыялектнай мовы на ўсіх асноўных узроўнях сістэмы мовы — фанетычнай, марфалагічнай, сінтаксічнай і лексічнай. Па адных з гэтых раздзелаў ёсць дастатковая колькасць матэрыялаў, таму яны...

Пад рэд.Ф.Янкоўскага. — Мінск : Вышэйшая школа, 1971. — 112 с. Гэта кніга — першая ў беларускім мовазнаўстве праца пра назвы дробных геаграфічных аб’ектаў. На багатым фактычным матэрыяле аўтар паказвае навуковае значэнне і асаблівасці мікратапаніміі, крыніцы і шляхі ўтварэння мікратапонімаў. Шмат увагі ўдзяляецца словаўтваральным сродкам мікратапонімаў, а таксама семантыцы назваў....

Навук. рэд. Л.П. Кунцэвіч, В.М. Курцова. — Мінск: Беларуская навука, 2009. — 529 с. ISBN: 978-985-08-1082-3. У гэтым выданні адлюстраваны фанетычныя, марфалагічныя, сінтаксічныя і лексічныя рысы, характэрныя для беларускіх народных гаворак цэнтральнай дыялектнай зоны. Для хрэстаматыі акрамя ўласна тэкставага блоку прыкладаў сучаснага маўлення падрыхтаваны навуковыя каментарыі з...

Мінск: БДУ, 2011. — 3 с. Народныя гаворкі Лагойскага раёна адносяцца да цэнтральных ці сярэдне-беларускіх гаворак Беларусі і складаюць аснову сучаснай беларускай літаратурнай мовы. Яны адыгралі значную ролю ў творчым лёсе такіх беларускіх пісьменнікаў і паэтаў, як Змітрок Бядуля, Ніл Гілевіч, Мікола Гіль, Іван Пташнікаў. На Лагойшчыне ўзрасцілася таксама светлая і бунтоўная...

Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — 270 с. Упершыню на аснове магнітафонных запісаў прадстаўлена вымаўленне шырокага кола носьбітаў беларускай мовы. Вусныя тэксты падаюцца ў транскрыпцыі. Захоўваецца не толькі фанетычная, але і марфалагічная, лексічная, сінтаксічная своеасаблівасць вуснага маўлення.

Дапаможник. — Брэст: Брэсцкі дзяржаўны універсітэт імя А.С. Пушкіна, 2015. Электронны вучэбна⁃метадычны дапаможнік накіраваны на засваенне і замацаванне тэарэтычнага матэрыялу дысцыпліны “Беларуская анамастыка”. Для ўдасканалення практычных уменняў студэнтаў прапануюцца трэніровачныя практыкаванні, тэсты і пытанні для самакантролю. Прыведзены метадычныя парады па напісанні...

Лінгвістычныя, этнаграфічныя і гістарычныя матэрыялы. Навуковае выданне. Пад навуковай рэдакцыяй Федора Клімчука, Эльжбеты Смулковай і Анны Энгелькінг. – Мінск: Выдавец IП Вараксін, 2009. – 692 с. Вячаслаў Лявонцьевіч Вярэніч (12.03.1924–27.08.1999) – вядомы беларускі вучоны-лінгвіст, кандыдат філалагічных навук, замежны член Польскай акадэміі навукі і мастацтваў у Кракаве,...

Гродна: ГрДУ, 2008. — 227 с. — ISBN: 978-985-515-093-1. Упершыню разглядаюцца формы, напрамкі і змест лінгвістычнага краязнаўства. Аналізуюцца дасягненні дзяржаўнага (навуковага) лінгвістычнага краязнаўства Гродзеншчыны. Прапануецца методыка арганізацыі лінгвакраязнаўчай працы ў школе. Змяшчаюцца заданні і практыкаванні, скіраваныя на сістэматызаванае вывучэнне рэгіянальных...

Гродна: ГрДУ, 2007. — 260 с. У хрэстаматыю ўключаны фрагменты дыялектнага маўлення, якія адлюстроўваюць стан і характэрныя асаблівасці сучасных беларускіх гаворакх Гродзеншчыны 1986-2006 гадоў. Тэксты сістэматызаваны паводле двух прынцыпаў. Спачатку даюцца ўзоры традыцыйных гаворак усіх адміністрацыйна-тэрытарыяльных раёнаў Гродзенскай вобласці, затым — этналінгвістычныя запісы:...

Мн.: Тэхналогія, 2015. — 286 с. — ISBN 978-985-458-257-3. На старонках гэтае кнігі - жарты і калямбуры, прымаўкі і языкаломкі, вясельныя прыгаворкі пры дзяльбе каравая, вітаньні і зычэньні, ветлівыя і ласкавыя выразы, засьцярогі і прысяганьні, праклёны і адкляцьці, жартоўныя праклёны і дражнілкі-кепікі, зьневажаньні і параўнаньні, прыкметы народнага календара з Косаўшчыны. Але...

Образцы белорусского наречия. Образцы малорусского наречия / [На правах рукописи издание студентов славянорусского отделения Историко-Филологического факультета Императорского Варшавского Университета] ; [под редакцией пр. Е.Ф. Карского]. - [Варшава], 1912. - 19 с.

Вучэбна-метадычны дапаможнік. — Брэст : БрДУ, 2013. — 124 с. У дапаможніку змешчаны матэрыял па лінгвістычным краязнаўстве і антрапаніміцы Брэстчыны. Заданні арыентуюць на аналіз самабытных слоў, фразеалагізмаў, параўнанняў і прыказак Брэстчыны, на выяўленне паходжання прозвішчаў, імен і мянушак рэгіена. Адрасуецца выкладчыкам, студэнтам філалагічнага факультэта. Можа быць...

Атлас, слоўнік. — Мінск: Права и эканоміка, 2008. — 354 с. Палессе прыцягвае пільную ўвагу вучоных з XIX ст. Мяркуецца, што гэтая зона ўнікальная, а ў плане мовазнаўчым – архаічная, паколькі, на думку вучоных, праз Палессе пралягалі шляхі першага масавага перасялення праславян на ўсход. Таму структурна- тыпалагічны аналіз семантычных зрухаў і перабудоў у лексіцы, які...

Фанетычны нарыс. Мінск: Навука і тэхніка, 1983. – 128 с. У манаграфіі разглядаецца групоўка гаворак Брэсцка-Пінскага Палесся. Аналізуецца фанетычная структура гаворак чатырох асноўных тыпаў, распаўсюджаных у гэтай зоне. Разглядаюцца таксама некаторыя пытанні фарміравання асобных груп брэсцка-пінскіх (загародскіх) гаворак і іх сувязей з іншымі славянскімі дыялектамі. Разлічана...

Нац. акад. навук Беларусі. Цэнтр даследаванняў бел. культуры, мовы і літ-ры НАН Беларусі, Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа. — Мінск: Беларуская навука, 2016. — 403 с. Чарговы выпуск выдання «Беларуская дыялекталогія. Матэрыялы i даследаванні» з’яўляецца адрасным, ён прысвечаны 80-гадоваму юбілею вядомага беларускага дыялектолага Ф.Д.Клімчука. Значная частка прац у зборніку –...

Вучэбна-метадычны комплекс. — Брэст: Брэсц. дзярж. ун-т імя А.С. Пушкіна, 2014. — 123 с. У вучэбна-метадычным комплексе падаецца праграма, прыведзены пытанні да заліку, распрацаваны лекцыйныя матэрыялы, тэматыка і змест практычных (прадугледжана выкананне заданняў рознага характару), пытанні да заліку, падаюцца тэксты на дыялектнай мове для моўнага аналізу. Асноўная ўвага...

Гродна: ГрДУ імя Янкі Купалы, 2013. — 130 с. У манаграфіі ўпершыню зроблены комплексны і ўсебаковы аналіз германізмаў Гродзеншчыны: апісваюцца ўмовы, прычыны і шляхі іх пранікнення ў мясцовыя гаворкі; падаецца прадметна-тэматычная класіфікацыя прааналізаваных германізмаў; разглядаецца іх адаптацыя да дыялектнай мовы рэгіёна, у тым ліку слова- і фразеаўтваральны патэнцыял;...

Пад рэдакцыяй прафесара Р.І. Аванесава. — Мінск: АН БССР, 1995. — 316 с. Работа прысвечана даследаванню марфалогіі беларускага дзеяслова ў яго сучасным стане — аналізу спосабаў утварэння граматычных катэгорый і форм спражэння, апісанню марфалагічных варыянтаў асабовых флексій у дыялектах беларускай мовы і іх адлюстраванню ў мове мастацкай літаратуры. Аналізу падлягаюць спрагаемыя...

Мацкевіч, Ю.Ф. Марфалогія дзеяслова ў беларускай мове. Мн.: Выдавецтва АН БССР, 1959. 292 с. Работа прысвечана даследаванню марфалогіі беларускага дзеяслова ў яго сучасным стане -- аналізу спосабаў утварэння граматычных катэгорый і форм спражэння, апісанню марфалагічных варыянтаў асабовых флексій у дыялектах беларускай мовы і іх адлюстраванню ў мове мастацкай літаратуры. Тэма...

Мн.: Выд-ва БДУ, 1979. — 320 с. Змест хрэстаматыі складаюць магнітафонныя запісы ўзораў народна-дыялектнай мовы ад найбольш тыповых прадстанікоў традыцыйнай гаворкі. Яе матэрыялы сістэматычна і поўнасцю адлюстроўваюць сучасны стан беларускіх народных гаворак на ўсёй тэрыторыі Беларускай ССР.

У 3-х кнігах. — Гомель: Гомельскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Ф. Скарыны (ГДУ), 2013. — 234 с. — ISBN: 978-985-439-812-9. У выданні, якое складаецца з трох кніг і падрыхтавана ў выніку выканання навуковага праекта «Сучасны стан духоўнай культуры Лагойшчыны: гістарычныя падзеі, знакамітыя асобы, абрады, звычаі і песні» (№ дзяржрэгістрацыі 20082066), прадстаўлена духоўная культура...

У 3-х кнігах. — Гомель: Гомельскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Ф. Скарыны (ГДУ), 2013. — 214 с. — ISBN: 978-985-439-813-6. У выданні, якое складаецца з трох кніг і падрыхтавана ў выніку выканання навуковага праекта «Сучасны стан духоўнай культуры Лагойшчыны: гістарычныя падзеі, знакамітыя асобы, абрады, звычаі і песні» (№ дзяржрэгістрацыі 20082066), прадстаўлена духоўная культура...

У 3-х кнігах. — Гомель: Гомельскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Ф. Скарыны (ГДУ), 2013. — 186 с. — ISBN: 978-985-439-814-3. У выданні, якое складаецца з трох кніг і падрыхтавана ў выніку выканання навуковага праекта «Сучасны стан духоўнай культуры Лагойшчыны: гістарычныя падзеі, знакамітыя асобы, абрады, звычаі і песні» (№ дзяржрэгістрацыі 20082066), прадстаўлена духоўная культура...

Пад рэд. Ф.М. Янкоўскага. — Мінск: Вышэйш. школа, 1976. — 128 с. У кнізе даследуецца лексіка сучасных народных гаворак Ушаччыны. Аналізуецца дыялектная сістэма тэрмінаў роднасці і сваяцтва і лексіка, што адносіцца да характарыстыкі людзей — іх узросту, фізічнага стану, паводзін, адносін да працоўнай дзейнасці. Раскрываюцца семантыка лексічных адзінак, асаблівасці іх утварэння і...

Монография. — Минск: Университетское, 1991. — 136 с. В книге анализируется синтаксическая система пограничной с Белоруссией переходной русско-белорусской зоны на широком славянском и балтийском фоне. Изложение ведется с учетом теории поля. Предлагается определение вертикальных и горизонтальных синтаксических полей. Данная методика исследования позволила выявить специфические...

Мінск: БДУ, 2015. — 303 с. У кнізе падаюцца найбольш важныя бібліяграфічныя звесткі аб даследаванні германізмаў у беларускай мове, прыводзяцца ў храна ла гічнай паслядоўнасці арыгінальныя тэксты навуковых прац беларускіх і замежных спецыялістаў у галіне міжмоўных кантактаў. Карский Е. Белорусы. Шульман М. Аб агульных элемэнтах у беларускай і яўрэйскай мовах. Байкоў М. Да...

Менск: Інстытут Беларускае Культуры, 1926 (на обложке 1927). – 24 с. Расторгуев Павел Андреевич (1881–1959) – филолог, профессор, автор "Словаря народных говоров Западной Брянщины". В брошюре приводится описание особенностей фонетики и морфологии говоров восточной Гомельщины, а также сравнение этих говоров с соседними белорусскими. Автор приходит к выводу, что...

Монография. — Ленинград: Изд. Института белорусской культуры, 1927. — 224 с., 1 отд. л. карт. Почётное место среди трудов Расторгуева П. А. занимает работа «Северско - белорусский говор. Исследование в области диалектологии и истории белорусских говоров»(1927 г.), посвящённая памяти академика А. А. Шахматова, по настоянию которого П. А. Расторгуев и занялся изучением своего...

Манаграфія. — Гомель: Гомельскі дзяржаўны універсітэт імя Ф.Скарыны (ГДУ), 2008. — 346 с. У манаграфіі апісваецца народнагаспадарчая лексіка Мазырска-Прыпяцкага Палесся паводле тэматычнай, семантычнай, матывацыйнай, словаўтваральнай і генетычнай характарыстыкі, у дадатку да манаграфіі змешчаны слоўнік лексікі народнай гаспадаркі Мазырска-Прыпяцкага Палесся, складзены па...

Мн.: Навука i тэхніка, 1972. — 288 с. У кнізе даследуюцца назвы жылых i гаспадарчых пабудоў i iх найважнейшых частак, хатняга начынення, мэблi, посуду, гаспадарчых прыладаў, транспартных сродкаў i інш. На матэрыяле Зэльвеншчыны раскрываецца семантыка лексічных адзінак, паказваецца ступень ужывальнасцi iх у народнай мове, адносіны да лексічнай сістэмы літаратурнай мовы,...

Гродна: Гродзенскi педагагiчны iнстытут, 1959. — 129 с. В пособии дан краткий исторический очерк говоров Волковысского района Гродненской области Белорусской ССР, описаны их фонетические и грамматические особенности. К описанию прилагается словарь и примеры диалектных текстов.